در اين بخش و بخش هاي آينده به مباحث اقتصادي  ( توليد، كار و سرمايه ) از منظر قرآن كريم مي پردازم كه اين مطالب توسط خودم به وسيله تحقيق و مطالعه در تفاسير گردآوري شده است .

بخشي از تفسير آيات 112 تا 114 سوره نحل   تفسير نمونه جلد 11 صفحات 433

رابطه امنيت و روزى فراوان‏

در آيات فوق براى اين منطقه آباد خوشبخت و پر بركت، سه ويژگى ذكر شده است كه نخستين آنها امنيت، سپس اطمينان به ادامه زندگى در آن، و بعد از آن مساله جلب روزى و مواد غذايى فراوان مى‏باشد كه از نظر ترتيب طبيعى به همان شكل كه در آيه آمده صورت حلقه‏هاى زنجيرى علت و معلول دارد، چرا كه تا امنيت نباشد كسى اطمينان به ادامه زندگى در محلى پيدا نمى‏كند، و تا اين دو نباشند كسى علاقه‏مند به توليد و سر و سامان دادن به وضع اقتصادى نمى‏شود.

و اين درسى است براى همه ما و همه كسانى كه مى‏خواهند سرزمينى آباد و آزاد و مستقل داشته باشند، بايد قبل از هر چيز به مساله" امنيت" پرداخت، سپس مردم را به آينده خود در آن منطقه اميدوار ساخت، و به دنبال آن چرخهاى اقتصادى را به حركت در آورد.

ولى اين نعمتهاى سه‏گانه مادى هنگامى به تكامل مى‏رسند كه با نعمت معنوى ايمان و توحيد هماهنگ گردند، به همين دليل در آيات فوق بعد از ذكر نعمتهاى سه گانه مى‏گويد:" وَ لَقَدْ جاءَهُمْ رَسُولٌ مِنْهُمْ" پيامبرى از جنس آنها براى هدايتشان ماموريت پيدا كرد" «1».

احاديث اقتصادي : پرهيز از امتياز دادن ها و سو استفاده هاي مالي

مسئولان و كارگزاران هر حكومت ، خواص و نزديكاني دارند كه برخي از آنها چشم به استفاده از امكانات و بهره جويي و لذت بردن از اموال را دارند كه مي توانند در اقتصاد سالم كشور اختلال ايجاد كنند.
امام علي عليه السلام به كارگزاران خود اكيدا توصيه مي كند كه از چنين عناصر خطرناكي بپرهيزند.
آنجا كه مي نويسد:
ثم ان للوالي خاصه وبطانه، فيهم استيثار وتطاول، وقله انصاف في معامله، فاحسم ماده اءوليك بقطع اءسباب تلك الاْحْوال.
ولا تقطعن لاحد من حاشيتك وحامتك قطيعه، ولا يطمعن منك في اعتقاد عقده، تضر بمن يليها من الناس، في شرب اءو عمل مشترك، يحملون موونته علي غيرهم ، فيكون مهناء ذلك لهم دونك، وعيبه عليك في الدنيا والاْخره.
واءلزم الحق من لزمه من القريب والبعيد، وكن في ذلك صابرا محتسبا، واقعا ذلك من قرابتك وخاصتك حيث وقع، وابتغ عاقبته بما يثقل عليك منه، فان مغبه ذلك محموده.( 8)
(همانا زمامداران را خواص و نزديكاني است كه خود خواه وچپاولگرند، و در معاملات انصاف ندارند، ريشه ستمكاريشان را با بريدن اسباب آن بخشكان ، و به هيچكدام از اطرافيان و خويشاوندانت زمين را واگذار مكن ، و بگونه اي با آنان رفتار كن كه قرار دادي به سودشان منعقد نگردد كه به مردم زيان رساند، مانند آبياري مزارع ، يا زراعت مشترك ، كه هزينه هاي آن را بر ديگران تحميل كنند، در آن صورت سودش براي آنان ، و عيب و ننگش در دنيا و آخرت براي تو است .
حق را مال هر كس كه باشد، نزديك يا دور بپرداز، و در اين كار شكيبا باش ، و اين شكيبايي را به حساب خدا بگذار، گر چه اجراي حق مشكلاتي براي نزديكانت فراهم آورد، تحمل سنگيني آن را به ياد قيامت برخود هموار ساز.)

منبع: سايت قائميه

احاديث اقتصادي : رشد اقتصاد براي عمران و آباداني

يكي ديگر از اصول كلي در برنامه ريزي اقتصادي امام علي عليه السلام توجه به آباداني كشور و رونق دادن به كسب و تجارت است ، چنان كه خطاب به مالك اشتر مي نويسد:
وليكن نظرك في عماره الاْرْض اءبْلغ منْ نظرك في اسْتْجلاب اْلخراج، لان ذلك لا يدْرك الا بالْعماره؛ ومنْ طلب الخراج بغير عماره اءخرب البلاد، واءهلك العباد، ولم يستقم اءمره الا قليلا.
فان شكوا ثقلا اءو عله، اءو انقطاع شرب اءو باله، اءو احاله اءرض اغتمرها غرق، اءو اءجحف بها عطش، خففت عنهم بما ترجو اءن يصلح به اءمرهم ؛
ولا يثقلن عليك شي ء خففت به الموونه عنهم ، فانه ذخر يعودون به عليك في عماره بلادك، وتزيين ولايتك، مع استجلابك حسن ثنايهم ، وتبجحك باستفاضه العدل فيهم ، معتمدا فضل قوتهم ، بما ذخرت عندهم من اجمامك لهم ، والثقه منهم بما عودتهم من عدلك عليهم ورفقك بهم ، فربما حدث من الاْمور ما اذا عولْت فيه عليْهمْ منْ بعْد احتملوه طيبه اءنفسهم به؛ فان العمران محتمل ما حملته.
وانما يو تي خراب الاْرْض منْ اعْواز اءهْلها، وانما يعْوز اءهْلها لا شْراف اءنْفس الْولاه علي الْجمْع، وسوء ظنهمْ بالْبقاء، وقله انتفاعهم بالعبر.( 7)
(بايد تلاش تو در آباداني زمين بيشتر از جمع آوري خراج باشد كه خراج جز با آباداني فراهم نمي گردد، و آن كس كه بخواهد خراج را بدون آباداني مزارع به دست آورد، شهرها را خراب ، و بندگان خدا را نابود، و حكومتش جز اندك مدتي دوام نياورد.
پس اگر مردم شكايت كردند، از سنگيني ماليات ، يا آفت زدگي ، يا خشك شدن آب چشمه ها، يا كمي باران ، يا خراب شدن زمين در سيلاب ها، يا خشكسالي ، در گرفتن ماليات به ميزاني تخفيف ده تا امورشان سامان گيرد، و هرگز تخفيف دادن در خراج تو را نگران نسازد زيرا آن ، اندوخته اي است كه در آباداني شهرهاي تو، و آراستن ولايتهاي تو نقش دارد، و رعيت تو را مي ستايند، و تو از گسترش عدالت ميان مردم خشنود خواهي شد، و به افزايش قوت آنان تكيه خواهي كرد، بدانچه در نزدشان اندوختي و به آنان بخشيدي ، و با گسترش عدالت در بين مردم ، و مهرباني با رعيت ، به آنان اطمينان خواهي داشت ، آنگاه اگر در آينده كاري پيش آيد و به عهده شان بگذاري ، با شادماني خواهند پذيرفت ، زيرا عمران و آبادي قدرت تحمل مردم را زياد مي كند.
همانا ويراني زمين به جهت تنگدستي كشاورزان است ، و تنگدستي كشاورزان ، به جهت غارت اموال از طرف زمامداراني است كه به آينده حكومتشان اعتماد ندارند، و از تاريخ گذشتگان عبرت نمي گيرند.)

منبع : سايت قائميه

احاديث اقتصادي : اقتصاد هدفدار

امام علي عليه السلام در قسمتي از نامه 53 به مالك اشتر مي نويسد:
و اعلم اءن الرعيه طبقات لا يصلح بعضها الا ببعض، ولا غني ببعضها عن بعض: فمنها جنود الله، ومنها كتاب العامه والخاصه، ومنها قضاه العدل، ومنها عمال الاْنْصاف والرفْق،ومنها اءهل الجزيه والخراج من اءهل الذمه ومسلمه الناس،ومنها التجار واءهل الصناعات ومنها الطبقه السفلي من ذوي الحاجه والمسكنه، وكل قد سمي الله له سهمه، ووضع علي حده فريضه في كتابه اءو سنه نبيه صلي الله عليه و آله عهدا منه عندنا محفوظا.
(اي مالك بدان ! مردم از گروههاي گوناگوني مي باشند كه اصلاح هر يك جز با ديگري امكان ندارد، و هيچ يك از گروهها از گروه ديگر بي نياز نيست .از آن قشرها، لشگريان خدا، و نويسندگان عمومي و خصوصي ، قضات دادگستر، كارگزاران عدل و نظم اجتماعي ، جزيه دهندگان ، پرداخت كنندگان ماليات ، تجار و بازرگانان ، صاحبان صنعت و پيشه وران ، و طبقه پايين جامعه از نيازمندان و مستمندان مي باشند، كه براي هريك خداوند سهمي مقرر داشته ، و مقدار واجب آن را در قرآن يا سنت پيامبر صلي الله عليه و آله تعيين كرده كه پيماني از طرف خداست و نگهداري آن بر ما لازم است .)

منبع : سايت قائميه