احاديث اقتصادي : رشد اقتصاد براي عمران و آباداني

يكي ديگر از اصول كلي در برنامه ريزي اقتصادي امام علي عليه السلام توجه به آباداني كشور و رونق دادن به كسب و تجارت است ، چنان كه خطاب به مالك اشتر مي نويسد:
وليكن نظرك في عماره الاْرْض اءبْلغ منْ نظرك في اسْتْجلاب اْلخراج، لان ذلك لا يدْرك الا بالْعماره؛ ومنْ طلب الخراج بغير عماره اءخرب البلاد، واءهلك العباد، ولم يستقم اءمره الا قليلا.
فان شكوا ثقلا اءو عله، اءو انقطاع شرب اءو باله، اءو احاله اءرض اغتمرها غرق، اءو اءجحف بها عطش، خففت عنهم بما ترجو اءن يصلح به اءمرهم ؛
ولا يثقلن عليك شي ء خففت به الموونه عنهم ، فانه ذخر يعودون به عليك في عماره بلادك، وتزيين ولايتك، مع استجلابك حسن ثنايهم ، وتبجحك باستفاضه العدل فيهم ، معتمدا فضل قوتهم ، بما ذخرت عندهم من اجمامك لهم ، والثقه منهم بما عودتهم من عدلك عليهم ورفقك بهم ، فربما حدث من الاْمور ما اذا عولْت فيه عليْهمْ منْ بعْد احتملوه طيبه اءنفسهم به؛ فان العمران محتمل ما حملته.
وانما يو تي خراب الاْرْض منْ اعْواز اءهْلها، وانما يعْوز اءهْلها لا شْراف اءنْفس الْولاه علي الْجمْع، وسوء ظنهمْ بالْبقاء، وقله انتفاعهم بالعبر.( 7)
(بايد تلاش تو در آباداني زمين بيشتر از جمع آوري خراج باشد كه خراج جز با آباداني فراهم نمي گردد، و آن كس كه بخواهد خراج را بدون آباداني مزارع به دست آورد، شهرها را خراب ، و بندگان خدا را نابود، و حكومتش جز اندك مدتي دوام نياورد.
پس اگر مردم شكايت كردند، از سنگيني ماليات ، يا آفت زدگي ، يا خشك شدن آب چشمه ها، يا كمي باران ، يا خراب شدن زمين در سيلاب ها، يا خشكسالي ، در گرفتن ماليات به ميزاني تخفيف ده تا امورشان سامان گيرد، و هرگز تخفيف دادن در خراج تو را نگران نسازد زيرا آن ، اندوخته اي است كه در آباداني شهرهاي تو، و آراستن ولايتهاي تو نقش دارد، و رعيت تو را مي ستايند، و تو از گسترش عدالت ميان مردم خشنود خواهي شد، و به افزايش قوت آنان تكيه خواهي كرد، بدانچه در نزدشان اندوختي و به آنان بخشيدي ، و با گسترش عدالت در بين مردم ، و مهرباني با رعيت ، به آنان اطمينان خواهي داشت ، آنگاه اگر در آينده كاري پيش آيد و به عهده شان بگذاري ، با شادماني خواهند پذيرفت ، زيرا عمران و آبادي قدرت تحمل مردم را زياد مي كند.
همانا ويراني زمين به جهت تنگدستي كشاورزان است ، و تنگدستي كشاورزان ، به جهت غارت اموال از طرف زمامداراني است كه به آينده حكومتشان اعتماد ندارند، و از تاريخ گذشتگان عبرت نمي گيرند.)

منبع : سايت قائميه

احاديث اقتصادي : اقتصاد هدفدار

امام علي عليه السلام در قسمتي از نامه 53 به مالك اشتر مي نويسد:
و اعلم اءن الرعيه طبقات لا يصلح بعضها الا ببعض، ولا غني ببعضها عن بعض: فمنها جنود الله، ومنها كتاب العامه والخاصه، ومنها قضاه العدل، ومنها عمال الاْنْصاف والرفْق،ومنها اءهل الجزيه والخراج من اءهل الذمه ومسلمه الناس،ومنها التجار واءهل الصناعات ومنها الطبقه السفلي من ذوي الحاجه والمسكنه، وكل قد سمي الله له سهمه، ووضع علي حده فريضه في كتابه اءو سنه نبيه صلي الله عليه و آله عهدا منه عندنا محفوظا.
(اي مالك بدان ! مردم از گروههاي گوناگوني مي باشند كه اصلاح هر يك جز با ديگري امكان ندارد، و هيچ يك از گروهها از گروه ديگر بي نياز نيست .از آن قشرها، لشگريان خدا، و نويسندگان عمومي و خصوصي ، قضات دادگستر، كارگزاران عدل و نظم اجتماعي ، جزيه دهندگان ، پرداخت كنندگان ماليات ، تجار و بازرگانان ، صاحبان صنعت و پيشه وران ، و طبقه پايين جامعه از نيازمندان و مستمندان مي باشند، كه براي هريك خداوند سهمي مقرر داشته ، و مقدار واجب آن را در قرآن يا سنت پيامبر صلي الله عليه و آله تعيين كرده كه پيماني از طرف خداست و نگهداري آن بر ما لازم است .)

منبع : سايت قائميه

اصول توسعه از ديدگان امام خميني:

قبل از ورود به اين مبحث يادآوري چند نكته علاوه بر آنچه درباره يكپارچگي نظريات امام و لزوم منظور داشتن آن به عنوان كليتي غير قابل تجزيه و انفكاك در پايان بخش قبل ذكر شد - ضروري است.

اول - امام خميني كلمه توسعه را در پيامها و بيانات خود بكار نبرده اند، اگر هم باشد بسيار نادر است. آن حضرت بيشتر از عباراتي نظير "بازسازي"، "نوسازي"، " تعمير"، "بناكردن"، "ساختن"، "آباد كردن" استفاده كرده اند.

دوم - در نظر امام بازسازي و آباد كردن كشور بدون احياء فرهنگ اصيل اسلامي، زدودن آثار طاغوت از جامعه و ترقي در ساير زمينه ها مانند عدالت اجتماعي، آموزش و پرورش، خودسازي، تقوا و. . . ميسر نيست. همانطور كه اشاره شد توسعه از نظر معظم له امري فراگير و همه جانبه است و تمامي عرصه هاي حيات آدمي را در بر مي گيرد كه اين معني خيلي وسيعتر و عميق تر از مفهوم توسعه در ادبيات كارشناسان فن است. آنان عليرغم اينكه در دهه هاي اخير توسعه را علاوه بر مفهوم اقتصادي شامل ساير عرصه ها مانند سياست، آموزش، و غيره مي دانند، لاكن هرگز هيچكدام به خودسازي و ارتباط با خداوند متعال و لحاظ كردن توسعه به عنوان يك تكليف شرعي نمي پردازند. در آراء حضرت امام تمامي اين مفاهيم منظور شده است.

بنابراين در آراء ايشان امر توسعه داراي مقدماتي لازم و منظور داشتن شرايط و اقداماتي همگام و توام با مديريت توسعه ضروري و اجتناب ناپذير است.

سوم - تقسيم بندي اصول توسعه و لواحق آن كه در اين مقاله بيان مي شود از پيامها و بيانات حضرت امام در زمانهاي مختلف و بصورتي كلي استخراج شده است، طبعا مي تواند به صورتهاي گوناگوني طبقه بندي و بررسي شود. لاكن در هر صورت اين تقسيم بندي ها به منظور درك بهتر انديشه معظم له بوده است و همواره امكان طبقه بندي و درك عميق تر نظريات چنان شخصيتي وجود دارد.

با توجه به نكات مزبور محورهاي توسعه از ديدگاه حضرت امام در 5 اصل معرفي مي شود

1. معنويت

2. استقلال (فكري و عملي)

3. مردمي بودن يا اتحاد همه مردم در امر توسعه

4. عدالت

5. تغيير وضع محرومين و مستضعفين.

سعي مي شود حتي الامكان نمونه هايي از كلام امام بدون تو ضيح زايد نقل شود. تا تصويري روشن از نظريات ايشان در موارد مذكور بدست داده باشيم:

1- معنويت:

از ديدگاه حضرت امام معنويت، اساس هر حركت و تحرك بشري است و بدون اعتقاد و ايمان، اعمال بشر اساسا ناقص و ابتر خواهد بود.

"اگر ايمان وارد قلب شود، كارها اصلاح مي شود".

"اگر جنبه ايمان مردم تقويت شد، همه امور براحتي انجام مي شود. "

"ارزشهاي معنوي ارزشهاي هميشگي است".

"من نمي توانم باور كنم كه كسي مبادي معنوي نداشته باشد و براي مردم كوشش كند. "

"همه بدبختي ها از ضعف ايمان و سستي يقين است"

"اگر ايمان به خدا و عمل براي خدا در فعاليتهاي اجتماعي و سياسي و اقتصادي و ساير شوون زندگي بشر وارد شود، پيچيده ترين مشكلات امروزي جهان به آساني حل مي شود. "

جنبه هاي عمده اين معنويت براي سازندگي و توسعه از قرار ذيل است:

الف: اتكال به خداوند

"با اتكال به خداوند عظيم است كه مي توانيم آشفتگي هاي اين مملكت را و خرابيهاي اين مملكت را بازسازي كنيم. "

ب: حفظ ارزشها:

"مسايل اقتصادي و مادي اگر لحظه اي مسئولين را از وظيفه اي كه بر عهده دارند منصرف كند خطري بزرگ و خيانتي سهمگين است. "

"آن روزي كه مجلسيان، خوي كاخ نشيني پيدا كنند. . . و از اين خوي ارزنده كوخ نشيني بيرون بروند. آن روزي است كه ما براي كشورمان بايد فاتحه بخوانيم. "

"بايد دولت جمهوري اسلامي تمامي سعي و توان خود را در اداره هرچه بهتر مردم بنمايد، ولي اين بدان معنا نيست كه آنها را از اهداف عظيم انقلاب كه ايجاد حكومت جهاني اسلام است منصرف كند. "

ج: خودسازي:

"ما بايد در هر قدمي كه براي پيروزي پيش مي رويم، هر قدمي كه براي ساختن كشورمان پيش مي رويم، چند قدمي براي ساختن خودمان، براي پيروزي بر نفس خودمان، براي پيروزي بر شيطان باطني خودمان قدم برداريم. "

د: قيام براي خدا و رضاي او

"بدون هيچ اغراض شخصيه قيام كنيم و اين كشور را از سر، و از نو بسازيم. "

ه: تكليف شرعي:

از نظر حضرت امام توسعه كشور يك تكليف الهي، يك واجب الهي است و براي انجام آن با عزم و اراده تمام بايد مشغول كار شد.

"مهم اين است كه انسان در آن وقتي كه وقت كار است تكليفش را بداند. شما مي دانيد كه اين مملكت احتياج به كار دارد، احتياج به بازسازي دارد. "

2- استقلال و آزادي:

حضرت امام به استقلال و بخصوص استقلال فكري و فرهنگي بسيار بها مي دهند. " بزرگترين فاجعه براي ملت ما اين وابستگي فكري است كه گمان مي كنند همه چيز از غرب[است] و ما در همه ابعاد فقير هستيم. "

"اين وابستگي فكري، وابستگي عقلي، وابستگي مغزي به خارج منشا اكثر بدبختي هاي ملتها و ملت ماست. "

"اگر ما از وابستگي فكري بيرون بيائيم همه وابستگي ها تمام مي شود. "

"ما مي خواهيم زندگي فقيرانه داشته باشيم ولي آزاد و مستقل باشيم. "

"آزادي يك نعمت بزرگ الهي است".

"ما مصائب را به خاطر رسيدن ملتمان به آزادي و استقلال تحمل خواهيم كرد. "

"ما ارزش حيات را به آزادي و استقلال مي دانيم. "

"قانون اسلام مسبب آزاديها و دموكراسي حقيقي است، و استقلال كشورها را نيز تامين مي كند. "

از نظر حضرت امام آزادي واقعي در اسلام است و آزادي غربي كه موجب تباهي است، نه تنها آزادي نيست بلكه نوعي ديگر از وابستگي است.

"آزادي به شكل غربي آن، كه موجب تباهي جوانان و دختران و پسران مي شود، از نظر اسلام و عقل محكوم است. "

"انحطاط و سقوط بشر، به علت سلب آزادي او و تسليم در برابر ساير انسانهاست".

محورهاي اصلي استقلال و آزادي كه در كلام حضرت امام بر آنها تاكيد شده است از اين قرار است:

الف: خودباوري (هويت و فرهنگ)

"آن چيزي كه ملتها را مي سازد فرهنگ صحيح است"

"اگر فرهنگ درست بشود يك مملكت اصلاح مي شود"

"اساسا فرهنگ هر جامعه هويت و موجوديت آن جامعه را تشكيل مي دهد، و با انحراف فرهنگ، هرچند جامعه در بعدهاي اقتصادي، سياسي، صنعتي و نظامي قدرتمند و قوي باشد ولي پوچ و پوك و ميان تهي است. "

"اتكال به نفس بعد از اعتماد به خداوند منشا خيرات است. "

"عمده اين است كه ما باور كنيم كه خودمان مي توانيم".

"ما بايد اين را بفهميم كه همه چيز هستيم و از هيچكس كم نداريم".

"ژاپن همين معنا را مبتلا بود و بعد بيدار شد و اراده كرد و شد يك مملكت صنعتي كه الان صنعت او مقابله مي كند با آمريكا"

"هندوستان بيدار شد، با اينكه از همين نژادهايي بودند كه غير غربي بودند".

"ما روي پاي خود مي ايستيم و مطمئنا پيروزيم".

ب: قناعت:

"مردم بر سر دوراهي عزت و ذلت قرار داشته و بايد تصميم بگيرد، يا رفاه و مصرف گرايي و يا تحمل سختي و استقلال".

"از ورود كالاهاي مصرف ساز و خانه برانداز جلوگيري نماييد و مردم به آنچه دارند بسازند تا خود همه چيز بسازند"

"خود را به ساده زيستن عادت دهيد و از تعلق قلب به مال و منال و جاه و مقام بپرهيزيد. "

"با زندگي اشرافي و مصرفي نمي توان ارزشهاي انساني - اسلامي را حفظ كرد".

يكي از ويژگيهاي بسيار مهم و شاخص حضرت امام اعتقاد و التزام عملي به تمام مطالبي بود كه مي فرمودند. كما اينكه، درباره ساده زيستي و قناعت ايشان خانواده و نزديكان معظم له خاطرات بسياري نقل كرده اند از جمله اينكه حضرت امام هرگز باقي مانده آب ليواني را كه نوشيده بودند دور نمي ريختند بلكه كاغذ تميزي روي آن قرار مي دادند و در دفعات بعد از آن استفاده مي كردند.

بد نيست در اينجا با توجه به اشاره اي كه حضرت امام در يكي از فرمايشات خود به ژاپن داشتند از روش ژاپني "موتاي ناي" يا "روح قناعت ژاپني" نام ببريم. دولتي كه با اتحاد و قناعت آنچنان تلاش و كار كردند تا به پايه امروز رسيدند ژاپن در شمار مهمترين توليد كنندگان كاغذ است حال آنكه مانند روسيه و كانادا منابع جنگلي وسيع ندارد. عمده توليد كاغذ آنها از بازيافتي هاست. در ژاپن تكه كاغذي دور انداخته نمي شود. براي صرفه جويي در انرژي - با توجه به كمبود انرژي در ژاپن - بجاي استفاده از وسايل گرم كننده لباس بيشتري مي پوشند و شبها دستگاههاي گرم كننده را خاموش مي كنند و بحاي آن از روانداز مناسب استفاده مي نمايند. چندي قبل در ژاپن به دنبال اختراعي بودند كه از كيسه هاي مخصوص كوچكي - بدون نياز به حرارت مركزي و نظاير آن - براي گرم كردن بدن استفاده كنند.

اسراف از جمله مسائلي است كه در اسلام، شديدا نهي شده است. در عين اينكه استفاده از مواهب دنيوي حلال منعي ندارد لاكن اسراف ضد ارزشي و شيطاني است: "ان المبذرين كانوا اخوان الشياطين".

البته در كشور ما يكي از راههاي مبارزه با اسراف - و در واقع ساده ترين آنها - گران كردن اجناس مورد مصرف است. كمتر شاهد بوده ايم كه تفكيكي ميان انواع كالا و اجناس بعمل آيد يا در كنار گران كردن آموزشهاي لازم و تلاشهاي تحقيقي براي رفع معضل كمبودها تدارك شود. آقاي مهندس موسوي، آخرين نخست وزير كشور ايران طي خاطراتي كه از فوت امام نقل كرده اند - به توجه و دقت امام خميني نسبت به اين مسايل اشاره مي كنند و اظهار مي دارند آن حضرت با گران كردن اجناس بويژه كالاهايي كه مورد مصرف افراد كم درآمد جامعه بود بشدت مخالفت مي كردند. ايشان مي گويند يكبار كه خدمت امام رسيديم و توضيح داديم كه به دلايل وضع كشور و مسايل اقتصادي بايد نان را اندكي گران كنيم، ايشان مخالفت كردند و نظرشان اين بود كه نان مصرف اصلي فقراست و نبايد گران شود. ما توضيح داديم كه درست است فقرا قدري مشكلتر مي توانند نان بدست بياورند ولي در عوض اغنيا نيز كمتر اصراف مي كنند و لااقل بدون سوبسيد پول نان خود را مي پردازند. آنگاه حضرت امام جمله بسيار زيبايي فرمودند كه عمق و لطافت آن شگفت انگيز است و جمله ايشان كار را تمام كرد. ايشان فرمودند: "اشكال ندارد، اغنيا نيز مهمان سفره فقرا باشند. "

ج: خودكفايي:

"در روايات اسلامي به كار و فعاليت در جهت بي نيازي از ديگران ارزش بسيار داده شد تحمل و زحمت و رنج براي رسيدن به غنا و بي نيازي عبادت به شمار آمده است.

امام باقر (ع) در هواي بسيار گرم نامناسب در مزرعه خويش به كار مشغول بود. و در پاسخ معترض كه كاركردن در سن پيري را بر آن حضرت خرده مي گيرد و قصد موعظه آن حضرت را دارد، مي فرمايد: من به قصد بي نيازي از تو و مردم كار مي كنم و اين عبادت است و اگر در اين حالت بميرم در حال طاعت خداوند از دنيا رفته ام".

امام خميني اعتقاد دارند: "اگر يك مملكت بخواهد مستقل باشد، اول شرط اين است كه احتياج نداشته باشد به غير".

و "شما بايد به فكر اين باشيد كه همه چيزتان را خودتان درست كنيد".

امام خميني براي خودكفايي بر كشت و زرع نيز تاكيد بخصوص دارند: "الان مي دانيد كه ما محتاج به خارجيم راجع به مواد غذايي، بايد خودمان اين را جبران بكنيم، و اين به همت كشاوزران ماست".

و "ايران مملكتي است كه كشاورزي او بايد كشاورزي غني باشد".

د: نياز به تكنولوژي:

با توجه به عقب ماندگي ديرپاي كشور از لحاظ فن آوري وصنعت نسبت به جهان امروز نياز به خارج امري بديهي مي نمايد. در اين شرايط چه بايد كرد؟ چه چيزي و چگونه بايد از خارج وارد شود يا مورد اقتباس قرار گيرد؟ حضرت امام در اين باره مي فرمايند: "احتياج ما پس از اين همه عقب ماندگي مصنوعي به صنعتهاي بزرگ كشورهاي خارجي حقيقتي است انكا رناپذير. ولي اين به آن معني نيست كه ما بايد در علوم پيشرفته به يكي از دو قطب وابسته شويم".

"در برنامه صنعتي كردن مملكت هرگز چون امروز سراغ مونتاژ نمي رويم. ما در ايران صنايع مادر ايجاد خواهيم كرد و نوسازي را به بهترين وجه انجام خواهيم داد. "

ملاحظه مي شود كه نظر ايشان "صنعتهاي بزرگ" و"صنايع مادر" است، نه هر صنعتي و هر وارداتي.

"ما نيازهاي تكنولوژي خود را از هر منبعي كه مفيدتر براي كشورمان باشد تامين خواهيم كرد. "

اين "مفيدتر براي كشور" جاي تامل دارد. البته مي توان با توجه به مجموع نظريات امام به آساني فهميد كه "مفيدتر براي كشور" كدام منبع است و از كدام كشورها مي توان ياري گرفت.

ه: هوشياري در اجراي برنامه ها:

نوسازي كشور با توجه به الگوهاي تحميلي - تبليغي غربي و اوضاع و شرايط كنوني جهان، كار ساده اي نيست. بسا كه بعد از اجراي برنامه هاي طولاني تازه متوجه شويم كه در تار و پود دام الگوهاي توسعه غرب گير افتاده ايم. آن مرد الهي اين روشن بيني هاي شگفت را داشت كه انتهاي مسيرهاي بظاهر درست لاكن در باطن انحرافي را ببيند. "بايد دو چشم ديگر هم قرض كنيم و به اطراف خودمان و ملكت خودمان نگاه كنيم تا با دست خود ما دوباره به ما تحميل نكنند".

"بايد خودمان را نگه داريم. اگر اين نشود و بعدا باز همان مسايل كم كم، با تدريج ، حوصله آنها زياد است - با تدريج همين مسايل سابق بر ما تحميل مي شود. "

دشمن بيدار و پر حوصله است. كاري جز سلطه گري در عالم ندارد. او دنبال منافع خويش است. تمامي تاريخ معاصر شاهد اين مدعاست كه غرب بويژه آمريكا در پي تسلط بر جهان است و باكي از نابودي هيچ كشور و هيچ مردمي ندارد. "مي خواهند شما را مايوس كنند آنهايي كه منافع خودشان را از دست دادند يا در خطر مي بينند مي خواهند شما را مايوس كنند. مي خواهند شما را از قدرت خودتان مايوس كنند تا سست شويد و آنها به مقاصد خودشان برسند. "

بد نيست نگاهي به يكي از شاخصه هاي توسعه دربرنامه اول بياندازيم طبق برنامه اول توسعه مي بايستي صنايع مصرفي 2/4 درصد رشد داشته باشد كه معادل 28 درصد رشد كرد و صنايع سرمايه اي مي بايد به رشد 24 درصد مقرر شده و تصويب شده برسد، كه رشد آن 9/5 درصد بود. معلوم است كه صاحبان سرمايه به سودهاي كلان حتي تا صددرصد هم راضي نيستند و دنبال صنايع مصرفي مي روند كه سودش گاه تا 200 درصد هم مي رسد. در حالي كه عرصه توليد سرمايه اي سودي معادل 5 تا 10 درصد بيشتر ندارد.

3- اتحاد همه نيروها براي سازندگي (ملت و دولت) :

يكي از رازهاي پيروزي انقلاب اسلامي اتحاد همه نيروها عليه نظام وابسته پهلوي بود. در واقع يكي از رازهاي رهبري امام خميني ايجاد روحيه اتحاد بين همه نيروها بود. امام خميني تنها رهبري است كه در قرن معاصر موفق شده است همه مردم كشور - الا بعضي افراد وابسته به رژيم پهلوي - را زير بالهاي خدايي "واعتصموا بحبل الله جميعا ولا تفرقوا" ⁽¹⁰⁸⁾ جمع آورد. بدون اين اساس محكم موفقيت امكاني ندارد. "بر همه اقشار ملت ، در هر مقامي كه هستيم واجب است - واجب الهي است - كه با هم پيوسته باشيم و با هم يكدست و يكدل و يك جهت براي ساختن اين ايران خراب".

"همه با همت والا براي خدا و براي رضاي ولي امر سلام الله عليه، همه با هم ست برادري داده و اين كشوري كه خرابه شده و به دست ما دادند خودمان تعمير كنيم. "

"با اتكال به خدا و با وحدت كلمه و همت فرزندان اين آب و خاك همه با هم به بازسازي كشور مي پردازيم. "

"ما بايد از سر، يك مملكتي را از سر بسازيم و اين، نه دولت همچو كاري مي تواند بكند و نه بعض اقشار ملت، بايد همه با هم دست به هم بدهند. "

"براي ساختن ايران هم همه ملت بايد شركت كنند، كشاورز در حد كشاورزي، زارع در حد زارع بودن، اهل صنعت در حد صانع بودن وهمه اقشار ملت از دوست و غير دوست گرفته، اينها با هم همكاري بكنند و برادرانه دست به هم بدهند و اين خرابه اي كه براي ما گذاشتند، از سر بسازند و آبادش كنند. "

چگونه همه ملت مي توانند متحد باشند، آيا مي شود مردم با زمينخواران و ساختمان خواران و ثروت اندوزان و تجارت پيشه گان طماع كه هر روز حريص تر و گنده تر مي شوند متحد شوند؟

4: عدالت:

عدالت از نظر امام خميني يكي از پايه هاي اساسي بناي توسعه است.

"خروح از اعتدال و عدالت الهي و صراط مستقيم، انحراف است و اجتناب از آن وظيفه اي الهي".

"عدالت را اجرا كنيد، عدالت را براي ديگران نخواهيد[براي] خودتان هم بخواهيد. "

عدالت در اسلام آنچنان اهميت دارد كه قرآن كريم قسط و عدل را هدف ارسال رسل و كتابهاي الهي معرفي مي كند. "لقد ارسلنا رسلنا بالبينات و انزلنامعهم الكتاب و الميزان ليقوم الناس بالقسط"

لذا توسعه اي كه عدالت اجتماعي را مختل كند از نظر امام مردود است.

اهميت عدالت از نظر امام چنين است "من اميدوارم به فوز احدي الحسينين نايل شوم. يا پيشرفت مقصود در اقامه عدل و حق يا شهادت در راه آن كه راه حق است. "

5: محرومين و مستضعفين:

از نظر حضرت امام هدف اصلي توسعه بعد از حفظ اسلام و كشور اسلامي محرومين و مستضعفين هستند و اين يكي از بزرگترين تفاوتهاي الگوي توسعه از نظر امام با الگوي توسعه ملي كشورهاي ديگر است. "طريق اسلامي اين است كه مستضعفين را حمايت كنند. "

"گمان نمي كنم عبادتي بالاتر از خدمت به محرومين وجود داشته باشد. "

"به همه در كوشش براي رفاه طبقات محروم وصيت مي كنم كه خير دنيا و آخرت شماها رسيدگي به حال محرومان جامعه است".

"ما آن روزي عيد داريم كه مستمندان ما، مستضعفان ما به زندگي صحيح رفاهي و به تربيت صحيح اسلامي - انساني برسند. "

"اسلام براي مستضعفين آمده و اول نظرش به آنهاست. "

"خدا نياورد آن روزي كه سياست ما و سياست مسئولين كشور ما، پشت كرن به دفاع از محرومين و رو آوردن به حمايت از سرمايه دارها گردد. "

حضرت امام مكررا با خوي كاخ نشين مخالفت كرده اند و هدف توسعه را وصول به رضاي الهي ا ز طريق خدمت به محرومين و مستضعفين مي دانند.

"بيايد به علم بپيونديد، بيايد تمام قلبها و تمام قدمها و تمام گفتار ما براي منافع اين قشر مستضعف باشد. نگذاريد خون شهيدان هدر برود. نگذاريد اين زاغه نشينان ما باز ادامه بدهند به زاغه نشيني. نگذاريد ابر قدرتها باز به طمع بلعيدن ما بيفتند. "

منبع: حوزه

نماينده مجلس خبرگان رهبري گفت: دستگاه هاي فرهنگي بايد براي استفاده مردم از كالاي داخلي فرهنگ سازي كنند.
آيت الله احمد بهشتي، با اشاره به به نامگذاري سال جديد به عنوان سال توليد ملي، حمايت از كار و سرمايه ايراني توسط رهبر معظم انقلاب اسلامي اظهار داشت: فرهنگ سازي در زمينه استفاده از كالاي داخلي يكي از موارد مهمي است كه در نهادينه سازي اين شعار تاثيرگذار خواهد بود.
وي با اشاره به واردات برخي از كالا ها به كشور عنوان كرد: مسؤولان بايد به اين نكته توجه داشته باشند و از واردات كالاهاي غير ضروري كه موجب اشباع بازار و عدم استفاده از كالاي داخلي مي شود جلوگيري كنند.
رئيس دانشگاه قم در ادامه با تأكيد بر نقش موثر مردم در حمايت از كارو سرمايه ملي عنوان كرد: مردم بايد بدانند هنگامي كه از بيكاري و تورم گله مند هستند تنها راه گريز از اين مشكلات استفاده از كالاي داخلي است تا از اين طريق علاوه بر رونق اقتصادي كشور، زمينه اشتغال نيز فراهم شود.
وي در ادامه ابراز كرد: استفاده از كالاي داخلي موجب استقلال اقتصادي كشور مي شود كه اين امر به نوعي جهاد است.
استقلال سياسي در كنار استقلال اقتصادي
آيت الله بهشتي با تاكيد بر اينكه استقلال سياسي، نظامي، فرهنگي و اقتصادي بايد در كنار يكديگر رشد داشته باشند بيان كرد: ما نبايد تنها به استقلال سياسي و نظامي بسنده كنيم بلكه بايد تلاش كنيم تا با افزايش توليد داخلي و حمايت از سرمايه ايراني به استقلال اقتصادي نيز دست پيدا كنيم.
وي تاكيد كرد: نخبگان و علما نيز بايد مردم را به سمت استفاده از كالاي داخلي رهنمون سازند تا  اين شعار جامع عمل به خود بگيرد.
عضو مجلس خبرگان رهبري در ادامه ابراز كرد: توليد كنندگان داخلي نيز بايد همت و تلاش خود را در راستاي توليد كالاي با كيفيت به كار گيرند تا مردم براي خريد كالاي داخلي تشويق شوند.

منبع: hawzah.net

عضو شوراي عالي حوزه علميه، تكيه بر توليد ملي را علاوه بر استقلال اقتصادي و وابستگي كشور، موجب پايداري مبارزه و مقاومت در برابر استكبار عنوان كرد.
آيت الله سيد هاشم حسيني بوشهري با اشاره به نام گذاري سال 1391 به سال «توليد ملي، حمايت از كار و سرمايه ايراني» از سوي مقام معظم رهبري، اظهار  داشت: مسائل اقتصادي و عدم وابستگي به ساير كشورها، يكي از مهم ترين مسائل كشورهاي مختلف جهان مي باشد.
وي افزود: اگر كشوري از نظر اقتصادي به خودكفايي رسيد و به توليدات ملي خود تكيه كرد، مي تواند در عرصه هاي مختلف در عرصه بين الملل حرفي براي گفتن داشته باشد.
عضو مجلس خبرگان رهبري با اشاره به رويكرد جديد استكبار در برابر ايران، مبني بر تحريم اقتصادي ايران اسلامي، براي به زانو درآوردن اين كشور، اظهار داشت: بر اساس تدبيري كه رهبر معظم انقلاب، در نابودي اين دسيسه دشمن داشتند، با نام گذاري سال گذشته، به عنوان سال جهاد اقتصادي، خواستند كه مردم و مسئولان را نسبت به اين توطئه دشمن توجه بيشتري بدهند.
وي ادامه داد: ممكن است كه ايران اسلامي در عرصه سياسي، تدبير و سخني براي گفتن داشته باشد، ولي اين مسئله، نياز به پشتيباني دارد؛ به اين معني كه اگر مردم از نظر امور زندگي و مسائل معيشتي و ساير توليدات، به ديگران وابسته باشند، نمي توانند تا آخر كار مبازره و مقابله با استكبار ايستادگي نمايند.
آيت الله حسيني بوشهري تأكيد كرد: تكيه بر توليد ملي، علاوه بر استقلال اقتصادي و وابستگي كمتر به كشورهاي مختلف، موجب استقلال فرهنگي و سياسي نيز مي شود و مبارزه و مقاومت در برابر استكبار را پايدار مي نمايد.
عضو شوراي عالي حوزه هاي علميه با بيان اين كه انقلاب اسلامي و مردم ايران تا كنون توانسته اند با جديت در برابر تمامي دسيسه هاي و تهاجمات فرهنگي دشمن بايستند و استقلال فكري و عملي خود را در اين عرصه حفظ كنند، ادامه داد: جمهوري اسلامي ايران، در عرصه سياسي، بر خلاف بسياري از كشورها كه وابسته به بلوك شرق و بلوك غرب هستند، داراي استقلال مي باشد و بر اساس مباني سياسي خود عمل نموده است.
توجه به كيفيت توليدات داخلي
امام جمعه قم با تأكيد بر اين كه براي داشتن استقلال در عرصه سياسي و...، بايد مردم را به استفاده از توليد ملي تشويق كرد، اذعان داشت: البته توليدكنندگان نيز بايد در كنار تقويت كمّي توليدات خود براي پاسخگويي به نيازهاي داخلي، بايد از نظر كيفي نيز خود را تقويت نمايند.
آيت الله حسيني بوشهري افزود: محصولاتي كه در داخل توليد مي شود، از نظر كيفيت، بايد به گونه اي باشد كه توان رقابت با اجناس خارجي را داشته باشد.
عضو جامعه مدرسين حوزه با دعوت از سرمايه گذاران براي حضور بيشتر در عرصه توليد، اظهار داشت: سرمايه داران به جاي اينكه سرمايه خود را در بخش هاي غير توليدي و حتي در كشورهاي ديگر به كار ببرند، مي توانند در بخش توليد سرمايه گذاري كرده و جامعه را براي رسيدن به خودكفايي ملي حمايت كنند.

منبع: hawzah.net

حضرت آيت الله صافي گلپايگاني بر لزوم تلاش در عرصه هاي مختلف در جهت رفع وابستگي به بيگانگان و حمايت از توليد ملي تاكيد كردند.
معظم له امروز در ديدار با مديران جهاد دانشگاهي كشور با ابراز خرسندي از پيشرفت هاي علمي كشور، اظهارداشتند: مساله جهاد، بارها در قرآن به كار رفته است و خداوند از انسان ها خواسته است كه براي رسيدن به مدارج عالي در معنويات و زندگي مادي، فعاليت جهادگونه را سرلوحه اعمال خود داشته باشند.
ايشان خاطرنشان كردند: دانشمندان بزرگي در طول تاريخ به ويژه نيم قرن اخير كوشش هاي فراواني داشته اند تا پيشرفت هاي شگفت آور، در زندگي انسان را موجب شوند؛ البته كشورهاي اروپايي و آمريكايي با توجه به تمام پيشرفت هايي كه به آن نايل آمده اند، از تمدن اصيل فاصله گرفته اند و به همين دليل است كه مشكلات اين تمدن خود ساخته، گريبان آنان را گرفته است.
اين مرجع تقليد، وظيفه جهادگران علمي كشور را تلاش در عدم وابستگي به بيگانگان ذكر كردند و گفتند: در تمام فعاليت هاي علمي، صنعتي، فرهنگي و فني در كشور بايد حركت جهادي داشته باشيم تا از دنيا عقب نيفتيم؛ جهاد، يعني اينكه امروز ما بهتر ديروز و فرداي ما بهتر از امروز باشد.
حضرت آيت الله صافي گلپايگاني با اشاره به تاكيدات علماي شيعه در طول تاريخ در راستاي خودكفايي امت اسلامي در عرصه هاي مختلف و قطع دست بيگانگان از سرنوشت ممالك اسلامي اظهار داشتند: اگر تلاش در جهت خودكفايي در عرصه هاي مختلف اقتصادي و فرهنگي و... موفقيت آميز باشد بدون شك در اخلاق و رفتار و روحيات و معنويات مردم جامعه تاثير گذار خواهد بود.
اين مرجع تقليد خاطرنشان كردند: اگر جهاد گر نباشيم، عقب ماندگي و وابستگي ما به بيگانگان بيشتر مي شود و آن وقت مجبور خواهيم بود در كوچكترين مسايل نيز دست نياز خود را به سوي بيگانگان دراز كنيم؛ فعالان علمي كشور بايد در هر جايگاهي به فكر افزايش مجد و عظمت اسلام باشند و كاري كنند كه دنياي غرب و شرق روي علم و نبوغ و پيشرفت هاي جامعه اسلامي حساب كنند.
معظم له با ذكر حديثي از پيامبر مكرم اسلام(ص)، يادآور شدند: حضرت محمد(ص) از مسلمانان مي خواهند كه هيچ گاه برده و خدمت گذار ديگران نباشند، بلكه با تحصيل علم و دانش به جامعه بشري خدمت گذار باشند؛ درخشش مسلمانان در ميان امت هاي ديگر، خواسته جدي رسول الله(ص) است كه در روايات نيز به آن اشاره شده است.
حضرت آيت الله صافي گلپايگاني اظهارداشتند: رفع فقر علمي، مادي، معنوي و فرهنگي از مهم ترين وظايفي است كه فعالان حكومت اسلامي بايد نسبت به رفع آن در جامعه اقدام كنند؛ بنده در زمان فعاليت در شوراي نگهبان و در روزهاي ابتدايي انقلاب نيز همواره بر تلاش كشور در جهت خودكفايي و افزايش توليد ملي و جلوگيري از واردات بي رويه تاكيد داشتم؛ بايد زمينه اي در كشور فراهم شود كه ضمن افزايش توليد ملي زمينه كاهش واردات و بيكاري و از كار افتادگي واحدهاي توليدي كشور را فراهم كنيم.

منبع: hawzah.net

مقام معظم رهبري سال 1391 را سال توليد ملي؛ حمايت از كار و سرمايه ايراني نامگذاري كردند. ايشان در پيام نوروزي خود تصريح كردند: «اگر به توفيق الهي و با اراده و عزم راسخِ ملت و با تلاش مسئولان، ما بتوانيم مسئله ي توليد داخلي را، آنچنان كه شايسته ي آن است، رونق ببخشيم و پيش ببريم، بدون ترديد بخش عمده اي از تلاشهاي دشمن ناكام خواهد ماند.» 

ايشان همچنين در جمع زوار بارگاه رضوي (ع) با بيان اينكه برخي توليدات داخلي به خاطر فرهنگ غلط با مارك خارجي به فروش مي رسد اما اين مسئله به ضرر كشور است فرمودند: «مردم عزيز با همت و اراده خود، اين فرهنگ غلط را اصلاح كنند كه اين خود، نوعي جهاد اقتصادي است.»
حمايت از توليد ملي و مصرف كالاهاي داخلي، يكي از اساسي ترين روش هاي مقابله با نفوذ و استعمار دشمنان و تحريم هاي اقتصادي است كه موجب تقويت و شكوفايي اقتصاد ملي نيز مي گردد. علما و مفاخر ايران به ويژه در دوران معاصر، با پي بردن به فعاليت هاي استعماري دشمنان اسلام در زمينه اقتصادي، اقدامات ارزشمندي را نسبت به تقويت اقتصاد داخلي و حمايت از توليد ملي و تحريم كالاهاي خارجي انجام دادند وراه را بر روي نفوذ بيگانگان بستند كه نمونه هاي فراواني از اين موارد در تاريخ ذكر شده است.
درباره كريم خان زند نقل شده است كه با وجود اهداي ظروف چيني از سوي نمايندگان انگلستان به او، كريم خان از همان ظروف مسي ساخت داخل كشور براي خوردن غذا استفاده مي كرد. روزي يكي از بازرگانان به او گفت لايق خان اين گونه ظروف چيني است، نه ظروف مسي. كريم خان زند با شنيدن اين حرف بشقاب چيني را بر زمين زد و بشقاب تكه تكه شد. آن گاه بشقاب مس كاشان را خواست و بر زمين زد. بشقاب سالم ماند و كريم خان گفت: «سلاح مردم ايران اين است و بايد با همين ظروف مسي آشنا و به ساخته هاي كشور خود خرسند باشند تا تهيدست و درويش نشوند.»
ميرزا تقي خان امير كبير صدر اعظم شهيد ايران در دوره قاجار را بايد از پيشگامان حمايت از توليدات داخلي و كالاهاي ايراني دانست. امير معتقد بود كه ايران نبايد بازار فروش كالاهاي خارجي باشد. بلكه بايد اساس اقتصادمملكت را بر تهيه اين كالاها در داخل كشور مبتني نمود. اين كار احتياج به سرمايه و كارگر فني و مديريت اصولي داشت و اين هر سه عامل در ايران آن روز تا حدي موجود بود. اما مانع اساسي چنين تحولي يعني جانشين ساختن تدريجي صنايع دستي متوسط با صنايع ماشيني. ضديت صريح استعمار خارجي بود كه اميركبير اين عامل عمده را نيز خلع سلاح كرد.
ميرزا تقي خان به منظور بسط صنايع. سرمايه كافي در اختيار اهل فن گذاشت و كارخانجات شكرريزي در ساري و ريسمان ريسي و چلوار بافي در تهران و حرير بافي در كاشان و سماور سازي و كالسكه سازي در اصفهان و تهران تاسيس كرد. وي با تشويق استادان در ايجاد مسنوجات و مصنوعات جديد و انجام اختراعات در اين زمينه ها در اصفهان و كاشان اقدام به تاسيس كارخانه ها ماهوت سازي و دادن دستورات لازم در اين خصوص به نماينده ايران در اتريش و صدور امريه اي مبني بر ايجاد نمايشگاهي از محصولات صنعتي ايران در تهران كرد كه همه اينها علامت درك صحيح امير كبير از قوانين دروني اقتصاد سرمايه داري كه در جهت نابود ساختن صنايع يدي عمل ميكرد، است. او عده زيادي از خبرگان و استادكاران را براي آشنايي با فنون و صنايع جديد به مسكو و پطرزبورگ فرستاد. اينها پس از بازگشت به ايران كاغذ گرخانه اصفهان. بلور سازي تهران و كارگاه هاي چدن ريزي و نساجي را در ساري بوجود آوردند.
از سوي ديگر در پرتو حمايت و هدايت امير رشته هايي از صنايع دستي كه قابليت توسعه را داشتند چه از نظر كميت و چه از نظر كيفيت و مرغوبيت در راه تحولات اساسي افتادند. چنانكه شال هاي كرماني معروف به شال اميري به چنان نفاستي از بافت و از لحاظ جنس رسيد كه از شال هاي كشميري پيش افتاد و شال جوغان پشمين مازندران كه به دستور امير بجاي ماهوت خارجي به لباس سربازان اختصاص يافت توليد وسيع و با ارزشي پيدا نمود.
اميركبير با توسعه و نفوذ سرمايه گذاري خارجي مخالف بود. زيرا او خوب مي دانست كه با سرمايه گذاري خارجي و اصولا نفوذ سرمايه خارجي به هر نحو در اقتصاد مملكت به منزله تملك تدريجي منافع اقتصادي و بازارهاي تجارت داخلي است و سرانجام موجب اسارت و استعمار خواهد گرديد. چنانكه بعدها همانطور هم شد. اين ادراك صحيح از فرماني استنباط مي گردد كه اين مرد دانا و توانا در مورد استخراج معادن ايران صادر كرد و خارجيان را از مداخله در اين مورد ممنوع نمود. اما افسوس كه دشمنان، اجازه ندادند اين فرزند لايق ايران زمين به اصلاحات خود و قطع دست بيگانگان از اين خاك پاك ادامه دهد و در نهايت او را مظلومانه در حمام فين كاشان به شهادت رساندند. 

در آغاز استقرار مشروطيت انگلستان و روسيه درصدد برآمدند از ضعفِ اقتصادي دولت بهره برند و با دادن كمكهاي مالي پايه هاي نفوذ خود را محكم تر كنند; از اين روي توسط ايادي خود در مجلس و دولت انتشار دادند: «چون كار دولت پريشان و نياز به چهار كرور پول دارد و در صورت نرسيدن فوري دو كرور آن تمام ادارات دولتي از كار خواهند افتاد دو دولت انگليس و روس پذيرفته اند كه به دولت ايران وام بدهند امّا با اين شرايط كه پول با نظارت آنان مصرف شود و گمرگ شمال و جنوب و پستخانه و تلگرافخانه به ضمانت در نزد آن دو دولت باشد.»
اين پيشنهاد كه مقدمه وابستگي به بيگانگان بود و دست اندازي به اقتصاد ايران به شمار مي آمد با مخالفت شديد علماء روبه رو شد.
از جمله علماي عراق به آيت الله شيخ محمد باقر بهاري همداني مجتهد همدان ماموريت دادند به تمام سفارتخانه ها اعلام دارد كه دولتهاي بيگانه حق استقراض به شاه را ندارند و مسؤوليت اين كار بر عهده خود آنان خواهد بود.
علماي ايران پيشنهاد كردند كه براي رفع نيازمنديهاي دولت از مردم استمداد شود و بانك ملي تشكيل گردد. مردم تشويق شوند تا سرمايه هاي خود را به بانك تحويل داده و سهام دريافت بدارند.
علما و طلاب در اين حركت ملي جلودار شدند تا جايي كه: طلاب براي مقابله با استقراض خارجي كتابهاي خود را فروختند.
پس از قرار داد ننگين 1907 كه ايران را به دو منطقه تحت نفوذ انگليس و روسيه تقسيم مي كرد، يكي از راه هايي كه علما براي مقابله با نفوذ و دخالت بيگانگان به كار بردند، حمايت از توليد ملي و تحريم كالاهاي خارجي بود.
در اصفهان آيت الله آقا نجفي اصفهاني با سخنان آگاهي بخش مردم را به خطرهاي اين قرارداد ذلت بار هشدار داد و مبارزه اي منفي عليه بريتانيا آغاز كرد.
او به مردم سفارش كرد: كالاهاي انگليسي را نخرند و به جاي آن از توليدهاي داخلي استفاده كنند. راهي كه با موفقيت در زمان ميرزاي شيرازي (ره) در مبارزه با كمپاني رژي و تحريم تنباكو تجربه شده بود.
در گزارش سفير بريتانيا آمده است: آقا نجفي روزي در مسجد شرح مفصلي از فوائد متروك داشتن اقمشه اروپايي بيان نمود و مي گفت: او و ساير علما از اين به بعد به ترك منسوجات فرنگي خواهند كوشيد.
علماي شيراز نيز در اعتراض به اين كار خريد و فروش كالاهاي اروپايي را حرام اعلام كردند.
يكي ديگر از ابعاد مبازه علما با نفوذ اقتصادي و استعماري بيگانگان، تاسيس شركت اسلاميه براي توليد كالاهاي داخلي به منظور بي نيازي از مصرف كالاهاي خارجي بود.
شركت اسلاميه شركتي سهامي عام و يكي از نخستين و مهمترين كارخانه هايي بودكه در دوران قاجار با هدف تأمين منسوجات مورد نياز مردم ايران و مقابله با وابستگي به خارج، با تلاش و حمايت اغلب بازرگانان و علماي اصفهان، كاشان و شيراز به ويژه آيت الله آقانجفي و آقا نورالله نجفي اصفهاني در فروردين ۱۲۷۸ شمسي تأسيس شد.
شركت اسلاميه به سرعت با استقبال گسترده مردم در خريد سهام و همچنبن محصولات خود مواجه شد و به تدريج شعبه هايي در بسياري شهرها و همينطور در خارج از ايران ايجاد كرد. اين شركت اولين تلاش در صنعت مدرن در ايران خصوصا در زمينه نساجي بود ولي به فعاليت صرافي نيز اشتغال داشت و يكي از زمينه هاي تاسيس بانك و بانكداري و سهام در ايران به شمار مي رود.
علما كه خود در راه اندازي و تدوين اساسنامه آن حضور داشتند در ادامه به تلاش جدي براي تحريم كالاهاي ساخت خارج و استفاده از كالاهاي ايراني پرداختند.
سيد جمال الدين واعظ اصفهاني از خطباي دوره مشروطه، كتابي به نام «لباس التقوي» در دفاع از راه اندازي اين شركت نوشت و علمايي همچون آيت الله سيد كاظم يزدي صاحب عروه، آيت الله العظمي سيد اسماعيل صدر عاملي، آيت الله شربياني، ميرزا محمد حسن مامقاني و ملا فتح الله اصفهاني بر آن مهر تاييد زدند.
آخوند خراساني (ره) در 1315 ق به دعوت تني چند از علماي ايران، همراه با گروهي ديگر از مراجع تقليد فتواهايي در تحريم كالاهاي خارجي و حمايت از كالاهاي داخلي و به منظور رفع نياز كشور به بيگانگان صادر نمود و در تأييد «شركت اسلاميه»، علاوه بر خريد منسوجات آن، بر كتاب لباس التقوي، واعظ هم تقريظي نوشت: «بر مسلمان لازم است كه لباس ذلت [توليد خارج] را از تن بيرون كنند و لباس عزت [ساخت داخل] را بپوشند.» همچنين در نامه اي به مظفرالدين شاه، او را به حمايت از اين شركت تحريض نمود.
يكي ديگر از موارد تلاشهاي علما و مفاخر ايران زمين براي تقويت توليدات داخلي و نفي استفاده از اجناس خارجي، عهدنامه سيزده تن از علماي اصفهان است كه در بخشهايي از آن آمده است:
«اين خدام شريعت مطهره با همراهي جناب ركن الملك، متعهد و ملتزم شرعي شده ايم كه:
اولاً- قبالجات و احكام شرعيه از شنبه به بعد روي كاغذ ايراني بدون آهار نوشته شود. اگر بر كاغذ هاي ديگر بنويسند، مهر ننموده و اعتراف نمي نويسيم.
ثانياً- كفن اموات اگر غير از كرباس و پارچه اردستاني يا ديگر پارچه هاي غير ايراني باشد، متعهد شده ايم بر آن ميت، ما نماز نخوانيم.
ثالثاً- حرام نمي دانيم لباس هاي غير ايراني را، اما ما ملتزم شده ايم حتي المقدور بعداز اين تاريخ لباس خود را از منسوج ايراني بنماييم.»
به دنبال اين قرار داد، علماي ديگر هم با صدور اعلاميه به آن پيوستند و اين به گونه اي بود كه دولت انگلستان را به عكس العمل واداشت و چارلز مارلينگ، كاردار سفارت انگليس به ميرزا حسن خان مشيرالدوله(وزير امور خارجه ايران) در نامه اي نوشت:
«جناب مستطاب... از اصفهان به دوستدار اطلاع رسيده كه در كار ترتيبي هستند كه نگذارند استعداد اروپايي!!! به فروش برسد و به خريداران ايراني كه اهميت دارند، اعلام كرده اند كه به كلي ترك معامله نموده و به مهلت چهار ماهه محاسبات خود را با تجارت خانه هاي اروپايي قطع كنند. . . . چون مبلغ زيادي سرمايه ي انگليسي در اين كار است، اگر اين كار غير صحيح را بگذارند امتداد پيدا كند، به سرمايه مزبور خطر فاحش وارد خواهد آمد. از جناب مستطاب عالي خواهشمندم مقرر احكام لازمه به كارگزاران اصفهان صادر شود كه از اقدامات فتنه انگيز اين اشخاص فورا دارند!»
آيت الله العظمي آخوند ملاحيسنقلي همداني (ره)يكي از بزرگترين عارفان عصر حاضر است كه دهها نفر از خرمن علم و معرفت ايشان خوشه برچيده و خود به يكي از بزرگان عرفان اسلامي تبديل شده اند. گرچه آن بزرگوار در زمينه عرفاني شناخته شده اند اما در زمينه سياسي نيز صاحب نظر و عمل بوده اند كه متاسفانه بدانها پرداخته نشده است.
آيت الله سيد عبدالحسين لاري كه خود نيز از علماي مبارز معاصر است، روش و منش استادش آخوندهمداني را چنين نقل مي كند:
«او از كليّه مجلوبات از بلاد كفره اجتناب مي فرمود و قند و چاي و دخانيات را استعمال نمي كرد. آن عارف سالك مكرّر مي فرموده كه من راضي نيستم كسي به حوزه درس من حاضر شود مگر آن كه متّقي باشد يا مجاهد و بر اثر اين اعلام تهديدآميز بعضي از آقايان حضور در مجلس درس وي را ترك كردند.»
حضرت امام خميني(ره) رهبر كبير انقلاب اسلامي درباره شهيد آيت الله سيد حسن مدرس مي فرمايند: «در آن وقت لباس كرباس ايشان زبانزد بود؛ كرباسي كه بايد از خود ايران باشد مي پوشيد.» 

فرزند مرجع بزرگ جهان تشيع حضرت آيت الله العظمي مرعشي نجفي (ره) نقل مي كند: «يكي از خصوصيات عملي آيت الله مرعشي نجفي اين بوده كه معظم له هيچ وقت از لباس هاي خارجي استفاده نكرده و اين روش را مبارزه با استكبار مي دانست و حتي موقعي كه خياط مي خواست از دكمه خارجي براي لباس وي، استفاده كند، آقا اجازه نداد و از قيطان به جاي دكمه در لباسش استفاده مي كرد.»

منبع: hawzah.net